Σε πρόσφατη συνέντευξή του στη "Real News", ο σ. Δραγασάκης αναφέρθηκε
στο ζήτημα του δημοσίου χρέους και στην ανάγκη αντιμετώπισής του σε
εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Συγκεκριμένα, ο σ. Δ. δήλωσε τα εξής: «Το
πρόβλημα της υπερχρέωσης, του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους, είναι
ένα ιστορικών διαστάσεων ευρωπαϊκό πρόβλημα. Μια ριζική λύση μπορεί να
διεκδικηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στο επίπεδο αυτό υπάρχει μεγαλύτερη
ευχέρεια επιλογών. Αντί για κούρεμα μπορεί να υπάρξει 'απόσυρση' του
μεγαλύτερου μέρους του χρέους, δηλαδή ένα μέρος του χρέους να αποσυρθεί
από τις αγορές ή τους φορείς που το κατέχουν σήμερα και να κρατηθεί
'παγωμένο' στο πλαίσιο της ΕΚΤ. Η εν λόγω πρόταση έχει διατυπωθεί από
πολλούς Ευρωπαίους οικονομολόγους και επιστημονικά ιδρύματα, με πιο
πρόσφατο παράδειγμα την θέση που διατύπωσαν οι γνωστοί οικονομολόγοι
Pierre Pâris και Charles Wyplosz».
Επειδή η άποψη αυτή προκάλεσε ανησυχίες ότι ο σύντροφος διαφοροποιείται από τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για "διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους", θα ήταν χρήσιμη μια αναλυτικότερη εξέταση της πρότασης των πιο πάνω αναφερόμενων οικονομολόγων Pâris και Wyplosz1 (PW στο εξής).
Σε άρθρο τους, το οποίο εμφανίστηκε στον ιστότοπο Vox, που φιλοξενεί κείμενα έγκριτων οικονομολόγων, οι PW εξετάζουν πέντε διαφορετικά σενάρια για την αντιμετώπιση του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης, το οποίο θεωρούν μη βιώσιμο.
Δημοσιονομική προσαρμογή. Πρόκειται για τη συνταγή της τρόικας, την οποία απορρίπτουν. Μάλιστα, υπολογίζουν ότι η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιταλία θα χρειάζονταν 20 χρόνια για να μειώσουν το χρέος τους στο αποδεκτό όριο 60% της Συνθήκης του Μάαστριχτ με τον τρόπο αυτό.
Εκποίηση της δημόσιας περιουσίας. Επίσης μέρος της συνταγής της τρόικας, που επίσης απορρίπτουν, θεωρώντας ότι η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και μάλιστα υπό την πίεση των πιστωτών δεν είναι ούτε δυνατή, αλλά ούτε και θεμιτή.
Αναδιάρθρωση του χρέους. Ως απόρροια της αποτυχίας των προηγούμενων σεναρίων, η αναδιάρθρωση χρέους αποτελεί αναγκαία λύση. Απορρίπτεται όμως λόγω των επιπτώσεών της στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο διακρατεί τον μεγαλύτερο όγκο των κρατικών ομολόγων, και της αδυναμίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθεροποίησης να στηρίξει τις τράπεζες, λαμβάνοντας υπόψη τούς περιορισμένους πόρους που διαθέτει. Για παράδειγμα, το άθροισμα του χρέους της Ελλάδας, Γαλλίας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας, Ιταλίας και Ισπανίας ανέρχεται σε 4.710 δισ. ευρώ, ενώ οι πόροι του ΕΜΣ μόλις σε 500 δισ. ευρώ.
"Συγχώρεση χρέους". Οι PW υπολογίζουν ότι η "συγχώρεση" ή διαγραφή του 25% του χρέους των πιο πάνω έξι χωρών αντιστοιχεί στο 30% περίπου του ΑΕΠ των χωρών που θα πρέπει να διαγράψουν τις οφειλές αυτές. Το οικονομικό και πολιτικό κόστος μιας τέτοιας κίνησης είναι μεγάλο. Για τον λόγο αυτό, απορρίπτεται και το σενάριο αυτό, αν και σημειώνεται ότι είναι το πιο πιθανό στην περίπτωση της Ελλάδας.
Νομισματοποίηση (monetization) του χρέους. Πρόκειται για το σενάριο που προτείνουν οι PW. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καλείται να λειτουργήσει ως ο "δανειστής έσχατης καταφυγής", δηλαδή να συνδράμει την κυβέρνηση στην ελάφρυνση του χρέους. Συγκεκριμένα, η πρόταση των PW περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
* Η ΕΚΤ αγοράζει τα κρατικά ομόλογα σε ορισμένη τιμή.
* Έναντι αυτών, παρέχει άτοκο δάνειο αορίστου διάρκειας. Το δάνειο αυτό παραμένει στο ενεργητικό της ΕΚΤ, χωρίς να εξοφληθεί ποτέ (εκτός αν η ΕΚΤ διαλυθεί). Με την έννοια αυτή, "παγώνει" για την χώρα, στην οποία αφορά.
* Το δάνειο αυτό ουσιαστικά αυξάνει την ποσότητα του χρήματος σε κυκλοφορία. Δηλαδή, σε αντιλογισμό αυξάνεται το παθητικό της ΕΚΤ.
Οι PW, επί πλέον επισημαίνουν ότι δεν προβλέπεται η δημιουργία πληθωριστικών πιέσεων ως αποτέλεσμα της λύσης αυτής, λαμβάνοντας υπόψη την υψηλή ανεργία που επικρατεί στην Ε.Ε. σήμερα και ιδιαίτερα στις υπερχρεωμένες χώρες. Επίσης, η ΕΚΤ μπορεί να μειώσει το μέγεθος του ισολογισμού της με την έκδοση δικών της ομολόγων και τη συνακόλουθη άντληση κεφαλαίων από το κοινό, εφόσον το κρίνει σκόπιμο.
Συνολικά, το ‘πάγωμα' του χρέους, με τον τρόπο που προτείνεται από τους PW, είναι ταυτόσημο με τη διαγραφή του. Προϋποθέτει πολιτική διαπραγμάτευση, την οποία τυχόν κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει με σαφήνεια δεσμευτεί ότι θα αναλάβει. Προϋποθέτει επίσης τη βούληση των άλλων χωρών της Ε.Ε. να εμπλακούν στη διαδικασία αυτή. Βεβαίως, όπως αναφέρεται στο υπό συζήτηση Πρόγραμμα του κόμματος, «... η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αν βρεθεί αντιμέτωπη με εκβιασμούς ή παράλογες απαιτήσεις, διατηρεί το δικαίωμα να προβεί και σε μονομερείς ενέργειες και ρήξεις, με τη σύμφωνη γνώμη του ελληνικού λαού» (σελ. 12).
Η συζήτηση η οποία διεξάγεται ως προς το χρέος ενδιαφέρει άμεσα τον ΣΥΡΙΖΑ, στο Πρόγραμμα του οποίου περιλαμβάνεται η πρόταση για τη σύγκληση διεθνούς συνεδρίου για το χρέος. Προφανώς, η συζήτηση αυτή ενδιαφέρει όχι μόνο τα μέλη και τους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά την κοινωνία ευρύτερα. Ο δρόμος τον οποίο καλείται να διανύσει μια μελλοντική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και μαζί της η κοινωνία προβλέπεται δύσβατος. Συνεπώς, η συζήτηση αυτή δεν μπορεί να γίνει παρά με όρους διαφάνειας, νηφαλιότητας και πολιτικής εμπιστοσύνης μεταξύ μας όσο και έναντι της κοινωνίας.
1 Paris, P. and Ch. Wyplosz, 2013, To end the Eurozone crisis, bury the debt forever, 6 Aug. στη διεύθυνση http://www.voxeu.org/article/end-eurozone-crisis-bury-debt-forever
Πηγή: www.avgi.gr
Επειδή η άποψη αυτή προκάλεσε ανησυχίες ότι ο σύντροφος διαφοροποιείται από τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για "διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους", θα ήταν χρήσιμη μια αναλυτικότερη εξέταση της πρότασης των πιο πάνω αναφερόμενων οικονομολόγων Pâris και Wyplosz1 (PW στο εξής).
Σε άρθρο τους, το οποίο εμφανίστηκε στον ιστότοπο Vox, που φιλοξενεί κείμενα έγκριτων οικονομολόγων, οι PW εξετάζουν πέντε διαφορετικά σενάρια για την αντιμετώπιση του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης, το οποίο θεωρούν μη βιώσιμο.
Δημοσιονομική προσαρμογή. Πρόκειται για τη συνταγή της τρόικας, την οποία απορρίπτουν. Μάλιστα, υπολογίζουν ότι η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιταλία θα χρειάζονταν 20 χρόνια για να μειώσουν το χρέος τους στο αποδεκτό όριο 60% της Συνθήκης του Μάαστριχτ με τον τρόπο αυτό.
Εκποίηση της δημόσιας περιουσίας. Επίσης μέρος της συνταγής της τρόικας, που επίσης απορρίπτουν, θεωρώντας ότι η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και μάλιστα υπό την πίεση των πιστωτών δεν είναι ούτε δυνατή, αλλά ούτε και θεμιτή.
Αναδιάρθρωση του χρέους. Ως απόρροια της αποτυχίας των προηγούμενων σεναρίων, η αναδιάρθρωση χρέους αποτελεί αναγκαία λύση. Απορρίπτεται όμως λόγω των επιπτώσεών της στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο διακρατεί τον μεγαλύτερο όγκο των κρατικών ομολόγων, και της αδυναμίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθεροποίησης να στηρίξει τις τράπεζες, λαμβάνοντας υπόψη τούς περιορισμένους πόρους που διαθέτει. Για παράδειγμα, το άθροισμα του χρέους της Ελλάδας, Γαλλίας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας, Ιταλίας και Ισπανίας ανέρχεται σε 4.710 δισ. ευρώ, ενώ οι πόροι του ΕΜΣ μόλις σε 500 δισ. ευρώ.
"Συγχώρεση χρέους". Οι PW υπολογίζουν ότι η "συγχώρεση" ή διαγραφή του 25% του χρέους των πιο πάνω έξι χωρών αντιστοιχεί στο 30% περίπου του ΑΕΠ των χωρών που θα πρέπει να διαγράψουν τις οφειλές αυτές. Το οικονομικό και πολιτικό κόστος μιας τέτοιας κίνησης είναι μεγάλο. Για τον λόγο αυτό, απορρίπτεται και το σενάριο αυτό, αν και σημειώνεται ότι είναι το πιο πιθανό στην περίπτωση της Ελλάδας.
Νομισματοποίηση (monetization) του χρέους. Πρόκειται για το σενάριο που προτείνουν οι PW. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καλείται να λειτουργήσει ως ο "δανειστής έσχατης καταφυγής", δηλαδή να συνδράμει την κυβέρνηση στην ελάφρυνση του χρέους. Συγκεκριμένα, η πρόταση των PW περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
* Η ΕΚΤ αγοράζει τα κρατικά ομόλογα σε ορισμένη τιμή.
* Έναντι αυτών, παρέχει άτοκο δάνειο αορίστου διάρκειας. Το δάνειο αυτό παραμένει στο ενεργητικό της ΕΚΤ, χωρίς να εξοφληθεί ποτέ (εκτός αν η ΕΚΤ διαλυθεί). Με την έννοια αυτή, "παγώνει" για την χώρα, στην οποία αφορά.
* Το δάνειο αυτό ουσιαστικά αυξάνει την ποσότητα του χρήματος σε κυκλοφορία. Δηλαδή, σε αντιλογισμό αυξάνεται το παθητικό της ΕΚΤ.
Οι PW, επί πλέον επισημαίνουν ότι δεν προβλέπεται η δημιουργία πληθωριστικών πιέσεων ως αποτέλεσμα της λύσης αυτής, λαμβάνοντας υπόψη την υψηλή ανεργία που επικρατεί στην Ε.Ε. σήμερα και ιδιαίτερα στις υπερχρεωμένες χώρες. Επίσης, η ΕΚΤ μπορεί να μειώσει το μέγεθος του ισολογισμού της με την έκδοση δικών της ομολόγων και τη συνακόλουθη άντληση κεφαλαίων από το κοινό, εφόσον το κρίνει σκόπιμο.
Συνολικά, το ‘πάγωμα' του χρέους, με τον τρόπο που προτείνεται από τους PW, είναι ταυτόσημο με τη διαγραφή του. Προϋποθέτει πολιτική διαπραγμάτευση, την οποία τυχόν κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει με σαφήνεια δεσμευτεί ότι θα αναλάβει. Προϋποθέτει επίσης τη βούληση των άλλων χωρών της Ε.Ε. να εμπλακούν στη διαδικασία αυτή. Βεβαίως, όπως αναφέρεται στο υπό συζήτηση Πρόγραμμα του κόμματος, «... η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αν βρεθεί αντιμέτωπη με εκβιασμούς ή παράλογες απαιτήσεις, διατηρεί το δικαίωμα να προβεί και σε μονομερείς ενέργειες και ρήξεις, με τη σύμφωνη γνώμη του ελληνικού λαού» (σελ. 12).
Η συζήτηση η οποία διεξάγεται ως προς το χρέος ενδιαφέρει άμεσα τον ΣΥΡΙΖΑ, στο Πρόγραμμα του οποίου περιλαμβάνεται η πρόταση για τη σύγκληση διεθνούς συνεδρίου για το χρέος. Προφανώς, η συζήτηση αυτή ενδιαφέρει όχι μόνο τα μέλη και τους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά την κοινωνία ευρύτερα. Ο δρόμος τον οποίο καλείται να διανύσει μια μελλοντική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και μαζί της η κοινωνία προβλέπεται δύσβατος. Συνεπώς, η συζήτηση αυτή δεν μπορεί να γίνει παρά με όρους διαφάνειας, νηφαλιότητας και πολιτικής εμπιστοσύνης μεταξύ μας όσο και έναντι της κοινωνίας.
1 Paris, P. and Ch. Wyplosz, 2013, To end the Eurozone crisis, bury the debt forever, 6 Aug. στη διεύθυνση http://www.voxeu.org/article/end-eurozone-crisis-bury-debt-forever
Πηγή: www.avgi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου