Διπλή «αιμορραγία» του πληθυσμού (2009-2012)

Του Μανόλη Γ. Δρεττάκη*

Από τα στοιχεία για τη φυσική κίνηση του πληθυσμού (γεννήσεις-θάνατοι), αυτά των απογραφών πληθυσμού της χώρας της περιόδου 1961-2001 και τα αντίστοιχα στοιχεία της φυσικής κίνησης του πληθυσμού των ετών 2001-2007 προκύπτει ότι:

Τα έτη 1961-1974 η Ελλάδα ήταν χώρα αποστολής μεταναστών, δεδομένου ότι στη διάρκειά τους σημειώθηκε καθαρή εκροή πληθυσμού 476.226. Την εκροή αυτή την αποτελούσαν βασικά Ελληνες, οι περισσότεροι από τους οποίους πήγαν ως εργάτες (Gastarbeiter) στη Γερμανία.

Αντίθετα, τα έτη 1975-2007 η Ελλάδα μετατράπηκε σε χώρα υποδοχής μεταναστών, δεδομένου ότι στη διάρκειά τους σημειώθηκε καθαρή εισροή πληθυσμού 1.514.396. Τα πρώτα χρόνια της περιόδου αυτής την εισροή αυτή την αποτελούσαν παλιννοστούντες Ελληνες με τις οικογένειές τους, ενώ τα επόμενα κυρίως αλλοδαποί.

Τον Φεβρουάριο η Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε., η Eurostat, ανακοίνωσε τον πληθυσμό των κρατών-μελών της Ε.Ε. την 1.1.2013. Τα στοιχεία για τη χώρα μας για το έτος αυτό –όπως και για τα προηγούμενα– στηρίζονται στα αναπροσαρμοσμένα στοιχεία της απογραφής του 2011, στην οποία σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού δεν απογράφηκε. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι:

Τη διετία 2009-2010 σημειώθηκε μείωση του πληθυσμού κατά 67.262. Τα έτη, όμως, 2009 και 2010 οι γεννήσεις ήταν περισσότερες από τους θανάτους κατά 15.299. Κατά συνέπεια στη διάρκειά της διετίας αυτής σημειώθηκε καθαρή εκροή πληθυσμού κατά 82.261.

Την επόμενη διετία σημειώθηκε νέα μείωση του πληθυσμού κατά 60.884. Τα έτη, όμως, 2011 και 2012, όπως δείξαμε σε δύο άρθρα μας στην «Εφημερίδα των Συντακτών» της 22.2.12 και 6.9.13, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 20.968. Κατά συνέπεια η καθαρή εκροή πληθυσμού τη διετία αυτή ανερχόταν σε 39.916.

Στη διάρκεια επομένως της τετραετίας 2009-2012 σημειώθηκε μείωση του πληθυσμού κατά 128.146, η οποία οφείλεται στη φυσική μείωση του πληθυσμού κατά 5.669 και στην καθαρή εκροή πληθυσμού κατά 122.477. Η εκροή αυτή οφείλεται:

(α) στην παλιννόστηση αλλοδαπών, οι οποίοι επιστρέφουν στις πατρίδες τους λόγω, κυρίως, της υψηλής ανεργίας (πολύ υψηλότερης από εκείνης των Ελλήνων), και

(β) στη μετανάστευση Ελλήνων, κυρίως νέων με προσόντα, οι οποίοι, λόγω είτε της ανεργίας είτε της δραστικής περικοπής των αποδοχών τους πηγαίνουν σε χώρες στις οποίες υπάρχει ζήτηση για τις ειδικότητές τους.

Από τη σύντομη αυτή ανάλυση φαίνεται ότι εξαιτίας, από τη μια μεριά, της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που ξέσπασε το 2008 και, από την άλλη, των συνεπειών της εφαρμοζόμενης πολιτικής από το 2010 μέχρι σήμερα, ο πληθυσμός της χώρας υφίσταται διπλή «αιμορραγία», λόγω:

• της μετατροπής της Ελλάδας, για ακόμη μια φορά (όπως δηλαδή συνέβη τα πρώτα έτη του 20ού αιώνα και τη δεκαετία του ’60) σε χώρα αποστολής μεταναστών την τετραετία 2009-2012, και
• της φυσικής μείωσης του πληθυσμού, δηλαδή της υπεροχής των θανάτων έναντι των γεννήσεων, λόγω από τη μια μεριά της μείωσης των γεννήσεων και από την άλλη της αύξησης των θανάτων τη διετία 2011-2012.

Η διπλή αυτή «αιμορραγία» του πληθυσμού έχει πολύ σοβαρές συνέπειες σε βάθος χρόνου, δεδομένου ότι επιτείνει τη γήρανσή του, στερεί τη χώρα από το αναγκαίο εργατικό δυναμικό, αυξάνει τις αναγκαίες δαπάνες για συντάξεις και για ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, αυξάνει τα προβλήματα των ασφαλιστικών ταμείων και συνολικά μειώνει τον δυναμισμό του πληθυσμού, δυναμισμός που είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ αναγκαίος για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής μας.

Υπάρχει, όμως, και μια ειδικότερη, αλλά εθνικά βαρύνουσας σημασίας, επίπτωση της διπλής αυτής «αιμορραγίας». Πιο συγκεκριμένα: αν από το σύνολο των γεννήσεων αφαιρεθεί ο σημαντικός αριθμός γεννήσεων από αλλοδαπές και από το σύνολο των θανάτων οι λίγοι θάνατοι αλλοδαπών (λόγω χαμηλού μέσου όρου ηλικίας τους), από το 1998 μέχρι σήμερα οι θάνατοι Ελλήνων ξεπερνούν τις γεννήσεις από Ελληνίδες, δηλαδή σημειώνεται φυσική μείωση του ελληνικού πληθυσμού. Στη μείωση αυτή, την τετραετία 2009-2012, προστέθηκε η μετανάστευση προσοντούχων Ελλήνων, πολλοί από τους οποίους δεν θα επιστρέψουν στη χώρα, στερώντας την έτσι από πολύτιμο ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Για το οξύ δημογραφικό πρόβλημα της χώρας βαριά είναι η ευθύνη όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων 40 ετών. Για τη φυσική μείωση του πληθυσμού τη διετία 2011-2012, όπως και για την καθαρή εκροή πληθυσμού την τετραετία 2009-2012, αποκλειστικά υπεύθυνες είναι οι διαδοχικές κυβερνήσεις που υπέγραψαν τα Μνημόνια και εφαρμόζουν τα μέτρα που περιλαμβάνονται σ’ αυτά, δεδομένου ότι τη διπλή αυτή «αιμορραγία» στον πληθυσμό της χώρας την προκάλεσαν οι συνέπειες των μέτρων αυτών.

Είναι σαφές ότι στους κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους για του οποίους πρέπει να εγκαταλειφθεί άμεσα η πολιτική των Μνημονίων, προστίθεται και η επιτακτική ανάγκη να σταματήσει η διπλή «αιμορραγία» της φυσικής μείωσης του πληθυσμού και της μετανάστευσης, «αιμορραγία» που, αν συνεχιστεί, θα την πληρώσει πολύ ακριβά το έθνος. Προτεραιότητα στην πολιτική αυτή πρέπει να είναι η εφαρμογή των προτάσεων που περιλαμβάνονται στο στοιχειωμένο ομόφωνο πόρισμα της Βουλής του 1993 για την αντιμετώπιση του δημογραφικού μας προβλήματος.


…………………………………………………………………………………………………………

* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ