Εκλογές με νόημα;

 
Εκλογές μπορούν να γίνουν σε δύο περιπτώσεις: 
1) Αν το μπλοκ εξουσίας μπορεί να τις κερδίσει, ώστε με αναβαπτισμένη την θέση της πολιτικής εκπροσώπησής του, να ολοκληρώσει το έργο του. 
2) Αν υπάρξει σκληρότατη κοινωνική ένταση με συνθήκες αντίστοιχες αλλά καθόλου όμοιες με αυτές του φθινοπώρου του 2011

Του Δημήτρη Λαβατσή

Μερικά αυτονόητα για να αντιστρέψουμε τον τίτλο:

Οι ασύμμετρες, συνεχείς και όλο και περισσότερο αυτονόητες αλλαγές αποτελούν έναν συνεχή εφιάλτη για την πλειοψηφία του πληθυσμού. Η ανασφάλεια, ως μόνιμη συνθήκη αλλά και η απουσία απτής ελπίδας, έχουν εξαντλήσει τις αντοχές της πλειοψηφίας και έχουν αφαιρέσει σε μεγάλο έως συντριπτικό βαθμό την ευχαρίστησή του σήμερα, το νόημα του αύριο.

Μετά από δύο χρόνια μαζικότατων αντιδράσεων, εξαιτίας των οποίων η εξουσία αναγκάστηκε σε εκλογές, οι συστημικές δυνάμεις, παρά την ηθική και πολιτική απαξίωση και τον αιφνιδιασμό για το αποτέλεσμα, σχημάτισαν κυβέρνηση. Πολύ γρήγορα, χωρίς περιττούς απολογισμούς και απολογητικές διαθέσεις συνέχισαν περνώντας στην ιδεολογική αντεπίθεση και στην νοηματοδότηση της κυβερνητικής πολιτικής ως σωτηρία της Πατρίδας.

Η δοκιμαζόμενη πλειοψηφία, ο κόσμος της εργασίας, θέλει να αντιδράσει, αλλά η απελπισία είναι εμφανής. Το πολιτικό σχέδιο της εξουσίας δεν χωράει καμία δημοκρατική συζήτηση και αντιπαράθεση. Οι κινητοποιήσεις γίνονται σε καθεστώς κοινοβουλευτικής δικτατορίας. Η απάντηση της εξουσίας είναι: χτυπήσου, ούρλιαζε, μάτωνε, αυτοκτόνα. «Λυπούμαστε», αλλά θα προχωρήσουμε. Θα σώσουμε την Πατρίδα από τα δικαιώματά σας.

Αυτό που απομένει λοιπόν είναι η πολιτική συζήτηση σκυθρωπών, αποκαμωμένων και πολλές φορές μπερδεμένων ανθρώπων, με επωδό και επιθυμία τις επόμενες εκλογές που θα σταματήσουν αυτήν την πολιτική και θα μας σώσουν.

Ο κοινωνικός μας αντίπαλος, η αστική τάξη, ανασυγκροτείται

Με όλες τις δυσκολίες που παράγει η τρομερή καταστροφή -εκκαθάριση παραγωγικών δομών (κεφαλαίων) και η αντίστοιχη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας-, το κοινωνικό μπλοκ της άρχουσας τάξης τείνει να συγκροτηθεί [1] από:

α) το τραπεζικό-χρηματιστικό κεφάλαιο αλλά γενικότερα το λεγόμενο μεγάλο βιομηχανικό-εμπορικό.
β) όσους μικρομεσαίους επιβίωσαν έως τώρα. Αυτοί επιβραβεύονται για την αντοχή τους με έπαθλο την επανένταξή τους στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται. Ενισχύονται αποφασιστικά με την προσφορά του εξαιρετικά φτηνού και χωρίς δικαιώματα εργατικού δυναμικού για την δημιουργία του οποίου εργάσθηκε πολύ σκληρά η εξουσία τα τρία τελευταία χρόνια.
γ) τους κατόχους χρήματος που είναι σε θέση, λόγω γνώσης της αγοράς και δεξιοτήτων, να το αξιοποιήσουν ως κεφάλαιο στην καταρρέουσα αγορά ακινήτων, και με εξαγορά εγκαταστάσεων και επιχειρήσεων που βρίσκονται σε δυσχερή θέση. Ας αναλογιστούμε και την πολλαπλάσια ισχύ που έχει αποκτήσει ένας άνθρωπος της αγοράς που ξέρει δηλαδή τα κόλπα εάν κατέχει μια μάζα χρήματος όχι απαραίτητα δυσθεώρητη: Με 300.000-500.000, πριν από 4 χρόνια αγόραζε δύο σπίτια ή άνοιγε τρία μεσαία μαγαζιά. Σήμερα αγοράζει πολλαπλάσια, στήνει μικρές ή μεσαίες δομές και με την τζάμπα εργασία που του παρέχει η κυβέρνηση μπορεί να έχει «ικανοποιητικό έως σκανδαλώδες» ποσοστό κέρδους.
δ) με τον κατασταλτικό μηχανισμό: αστυνομία, στρατό και δικαστικό σώμα. Όλοι αυτοί παρά τις μισθολογικές μειώσεις που έχουν υποστεί (τμήματά τους)αποτελούν οάσεις σταθερής εργασίας και ως οι πλέον απαραίτητοι κλάδοι για την καθυπόταξη του πληθυσμού δεν κινδυνεύουν εργασιακά.
ε) τα στελέχη -ανώτερα και μεσαία- που θα προκύψουν στις νέου τύπου εργασιακές δομές του ιδιωτικού τομέα αλλά και του ιδιωτικοποιούμενου δημοσίου.
στ) το λούμπεν προλεταριάτο, μειοψηφικό αλλά υπολογίσιμο τμήμα του κόσμου της εργασίας, η δυνητική μάζα της ναζιστικής δεξιάς που, με τον εμφύλιο πόλεμο στους εργασιακούς χώρους που προάγει η κυβέρνηση διά της αναδιάρθρωσης της παραγωγής, τρέχει και θα τρέξει να πάρει ένα ξεροκόμματο στην θέση του απολυμένου «απείθαρχου» εργαζόμενου.

Η διαδικασία συγκρότησής του, με πολλές δυσκολίες πολιτικής και κοινωνικής νομιμοποίησης, αποτελεί το αποκλειστικό μέλημα του συνόλου της ασκούμενης κρατικής πολιτικής μαζί, με την πειθάρχηση της πέραν αυτού του μπλοκ κοινωνικής πλειοψηφίας.

Κατά τη μετάβαση αυτή στη νέα μορφή καπιταλισμού, στην κυβερνητική πολιτική δεν χωράει η φροντίδα για την αναπαραγωγή των υποτελών τάξεων παρά μόνο τόση φιλανθρωπία όση χρειάζεται για να παραιτούνται «οι άνθρωποι που περισσεύουν» από την σύγκρουση με την εξουσία–τοίχο. Όση χρειάζεται για να εξελίσσεται η απόγνωση σε υποταγή στην κατάντια και η κατάντια του σήμερα να θεωρείται κανονική ζωή αύριο. Όπως συνοψίζει ο Νίκος Σκοπλάκης, «αυτό που επιδιώκουν είναι να δημιουργήσουν ένα νέο προλεταριάτο στα απόλυτα όρια της χρηστικής επιβίωσης, το οποίο θα τιθασεύεται με την καταστολή, τον κοινωνικό αυτοματισμό και την διεύρυνση της απομόρφωσης. Κάθε κατάσταση δημιουργεί νέες αντιθέσεις: γι΄ αυτό χρειαζόμαστε την ριζοσπαστική Αριστερά, ως επιταχυντή των αντιθέσεων, με πολιτική οργάνωση υπέρ αυτού του νέου προλεταριάτου. Οι "κυβερνησιμότητες" παντί τω ΕΑΔΕ τρόπω είναι από αυτή την άποψη επιζήμιες και καταστροφικές!».

Το «εν δυνάμει υποκείμενο» –ο κόσμος μας

Εφόσον αναγνωρίζουμε ως κινητήρια δύναμη της ιστορίας την ταξική πάλη, είναι απαραίτητο να ορίσουμε εκ νέου την μορφή του κοινωνικού υποκειμένου που μπορεί να προχωρήσει στον κοινωνικό μετασχηματισμό: που έχει την υλική και ηθική ανάγκη, το ένστικτο που απορρέει από την ένταξή του στην παραγωγική δομή, την ταξική του σχέση με την καπιταλιστική αγορά. Και που μπορεί να παράγει με τον δικό του τρόπο την απαραίτητη, εξελισσόμενη διαρκώς, συνείδηση, δηλαδή την επιστημονική γνώση.

1) Η μισθωτή εργασία. Με ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό που την ξεχωρίζει από την εργασία εν γένει: Γιατί όπως μας έμαθε ο Μαρξ είναι αυτή στην οποία ο εργαζόμενος δεν πουλάει την εργασία του κομμάτι-κομμάτι στην αγορά. Δεν την διαπραγματεύεται, παρά μόνον άνισα, με τους κατόχους των μέσων παραγωγής. Και δεν πουλάει την εργασία του αλλά την εργατική του δύναμη. Δεν είναι «άνθρωπος της αγοράς», όπως όλοι οι άλλοι εργαζόμενοι, από τον αυτοαπασχολούμενο και τον μικρομεσαίο μέχρι τον τραπεζίτη και τον εισοδηματία.

Εάν δεν θεωρούμε αυτή τη διάκριση θεμελιακή, τότε αδυνατούμε να κατανοήσουμε τα κοινωνικά μπλοκ και τη συνάρθρωσή τους και μοιραία εκπίπτουμε στην ολέθρια πολιτικά ανάλυση των δίπολων: μονοπώλια-λαός, πλούσιοι-φτωχοί.

Οφείλουμε, αντ΄ αυτού, να δούμε πρώτιστα την εξέλιξη της μισθωτής εργασίας και των φορέων της, την επιδίωξη α-μορφοποίησής της μέσα από τον πολλαπλό κατακερματισμό της και τον συνακόλουθο κατακερματισμό της συνείδησης και του πόνου των ανθρώπων της.

Και είναι δυνατόν να προσεταιριστούμε τους αυτοαπασχολούμενους παραγωγούς και να έρθουμε σε συμφωνίες με τμήματα των μικρομεσαίων μόνον αφού συγκροτήσουμε το αίτημα του υλικού και ηθικού δικαίου της κατασυκοφαντημένης μισθωτής εργασίας. Μόνον εφόσον καταστήσουμε την μισθωτή εργασία, τον κόσμο της μισθωτής εργασίας, το κέντρο της δικιάς μας πρότασης για κοινωνικό μετασχηματισμό.

Πρέπει λοιπόν να μιλήσουμε για τη χειραφέτηση της εργασίας και πρώτιστα της μισθωτής. Για την συνείδησή της ως παραγωγού αξιών χρήσης. Για την έμφασή της σε αυτήν την προοπτική, κόντρα στην ανεδαφική και ανεπιθύμητη αποκατάστασή της με τους όρους υποδούλωσής της στον καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας μέχρι το 2009.

Να μιλήσουμε για χειραφετημένη εργασία σημαίνει να μιλήσουμε και πέρα από τον ιδιωτικό τομέα: για συνεταιρισμούς με σμίκρυνση του κέρδους σε σχέση με την αμοιβή εργασίας, για αλληλέγγυα οικονομία, για δημόσιο τομέα με κοινωνικό και όχι μόνο με εργατικό έλεγχο, για οικονομία των αναγκών.

Να μιλήσουμε για τον δραστικό περιορισμό της ισχύος του χρήματος ως κεφαλαίου για περιορισμό του καπιταλιστικού κέρδους.

Να πράξουμε με εντεινόμενη πολιτική ανυπακοή: κόντρα στην ΔΕΗ που κόβει το ρεύμα, τρομοκρατώντας τους τρομοκράτες-ελεγκτές των λεωφορείων, στην προοπτική των δωρεάν συγκοινωνιών όπως ήδη γίνεται αλλού [2], με στήριξη του δικαιώματος στην στέγη κόντρα στη στέγη-εμπόρευμα [3]. Να μπλοκάρουμε τις κατασχέσεις της πρώτης κατοικίας και να βάλουμε την μάχη για αξιοπρεπή κατοικία στο κέντρο της οικονομίας των αναγκών εναντίον της οικονομίας για καπιταλιστικό κέρδος.

Να επιδιώξουμε να ενεργοποιήσουμε ανενεργές παραγωγικές δομές, παρ όλες τις δυσκολίες του εγχειρήματος. Για να αυξηθεί η παραγωγή με όρους επωφελείς για εμάς και όχι για αυτούς

Να περιγράψουμε το όραμά μας όχι σαν ανακούφιση από την καταστροφή που συντελείται, αλλά σαν ένα μέλλον απαραίτητο για όλους μας.

Σταθεροποίση ή ανατροπή;

Οι κεφαλαιοκράτες, όσο και να είναι φοβικοί, γνωρίζουν ότι είμαστε ανθρώπινα όντα, πλην όμως επικίνδυνοι για την εξουσία τους καιρούς αυτούς. Τα όποια χαμόγελα σε κάποια πιο «μετριοπαθή» στελέχη μας δεν αναιρούν την βαθιά τους γνώση για τον αντισυστημικό κίνδυνο που αντιπροσωπεύουμε ως δυνατότητα. Η φιλολογία από το περασμένο φθινόπωρο για εκλογές που θα προέκυπταν σύντομα ως συνέπεια του αδιεξόδου δεν απέδωσε, διότι οι κεφαλαιοκράτες γνωρίζουν πόσο επικίνδυνη για το ίδιο το σύστημα είναι η κοινωνική δυναμική που μπορεί να απελευθερώσει μια κυβερνητική αλλαγή εκτός πλαισίου. Ας θυμηθούμε και το 1967 όταν η αστική τάξη προτίμησε το ρίσκο μιας δικτατορίας από μια μη ελεγχόμενη κυβέρνηση που και μόνο η άνοδός της με τις εκλογές (που δεν έγιναν) θα ενθάρρυνε το εργατικό κίνημα αποφασιστικά το οποίο θα τελείωνε το εμφυλιοπολεμικό καθεστώς και θα πέρναγε σε φάση επίθεσης απέναντι στην κεφαλαιοκρατική εξουσία [5]. Είναι ανόητο να επικαλούμαστε μέτωπα διαταξικής λογικής και να φανταζόμαστε δυνατότητες δημοκρατικής συνεννόησης με το πολιτικό προσωπικό του κοινωνικού αντιπάλου όταν διακυβεύονται οι βασικές σταθερές της πολιτικής του εξουσίας. Για να έχουμε δημοκρατία, πρέπει να την επιβάλουμε. Εκλογές λοιπόν μπορούν να γίνουν σε δύο περιπτώσεις:

1) Αν το μπλοκ εξουσίας μπορεί να τις κερδίσει, ώστε με αναβαπτισμένη την θέση της πολιτικής εκπροσώπησής του, να ολοκληρώσει το έργο του.
2) Αν υπάρξει σκληρότατη κοινωνική ένταση με συνθήκες αντίστοιχες αλλά καθόλου όμοιες με αυτές του φθινοπώρου του 2011 (άλλες είναι πλέον οι κοινωνικές συσπειρώσεις) και δημιουργηθεί τέτοιο κλίμα καθημερινής πίεσης που να μην τολμάει να κυκλοφορήσει ο κάθε πολιτευτής τους φοβούμενος την πολιτική καταρράκωσή του και την μορφοποίηση αυτής («φτύσιμο») [5].

Το καθήκον μας την περίοδο αυτή, λοιπόν, είναι πέρα από τους αναγκαίους επαναπροσδιορισμούς μας στα ζητήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ξεφεύγοντας από το άγονο δίπολο μέσα ή έξω, δραχμή ή ευρώ) να συνολικοποιήσουμε τον κοινωνικό-πολιτικό αγώνα.

Τα τρία μέτωπα αιχμής (παιδεία, υγεία, ΟΤΑ) δεν μπορούν να αποτελέσουν επιτυχές μέτωπο ανάσχεσης εάν δεν απασχολήσουν τον άνεργο, τον ημιαπασχολούμενο, τον εργαζόμενο στον ιδιωτικό τομέα, ως τμήμα ενός συνολικού κοινωνικού σχεδίου, ως κομμάτι της ζωής του και ως άμεση προσπάθεια ανατροπής. Και αυτό το σχέδιο δεν θα είναι μόνο το σπάσιμο ενός σιδερένιου φράγματος στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου, αλλά η πρακτική της κοινωνικής ανυπακοής. Για να σπάσουν οι περιφράξεις τους και να υπάρχει αποτέλεσμα, πρέπει να έχει νομιμοποιηθεί η κοινωνική ανυπακοή σε ευρύτατα στρώματα της κοινωνίας μας.

Μόνο έτσι το εργατικό κίνημα θα επιβάλει εκλογές. Για να κατακτήσει άμεσα πλήρη απασχόληση και συμμετοχή στην συγκρότησή της, αξιοπρεπή αμοιβή, και το κυριότερο, ζωή αξιοσέβαστη, ζωή με νόημα.

_______________

Σημειώσεις

[1] Ηλία Ιωακείμογλου, α) Αστοί, νοικοκυραίοι, εστιάτορες και καφετζήδες. 20/7/2013
http://ioakimoglou.netfirms.com/page11/file/82a163e8f694520decda967ae23f0922-64.php
β) Ηλία Ιωακείμογλου, Παραμένει ηγετική δύναμη η αστική τάξη; Περιοδικό Θέσεις, τχ
124

(2) Η πρώτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες,
http://forestsos.wordpress.com/2013/08/26/%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%B5%CE%B1/

[3] Δήμητρα Σιάτιτσα. Οι πολιτικές στέγης δεν περνούν πια από την αντιπαροχή: για µια κοινωνική και περιβαλλοντική προσέγγιση του οικιστικού αποθέµατος, Αυγή, 2.6.2013
http://www.avgi.gr/article/400570/oi-politikes-stegis-den-pernoun-pia-apo-tin-antiparoxi-gia-mia-koinoniki-kai-periballontiki-proseggisi-tou-oikistikou-apothematos

[4] Αναλυτική περιγραφή της περιόδου και των βάσιμων φόβων της αστικής τάξης και του πολιτικού προσωπικού της στο εξαιρετικό βιβλίο των Χρ. Βερναρδάκη – Γ Μαυρή:
Κόμματα και κοινωνικές συμμαχίες στην προδικτατορική Ελλάδα
http://www.mavris.gr/books/kommata-kai-koinonikes-symmaxies/

[5] Όμοια με το προηγούμενο: http://www.mavris.gr/books/kommata-kai-koinonikes-symmaxies/

Δημήτρης Λαβατσής
REDNotebook31 Αυγούστου 2013 - 3:00 pm | Δημήτρης Λαβατσής