Οι τέσσερις αρνήσεις του Πολυτεχνείου

Του Δη­μή­τρη Ψαρ­ρά* 

Το Πο­λυ­τε­χνείο ε­ξα­κο­λου­θεί να τρο­μά­ζει τους κρα­τού­ντες, ε­πει­δή το μή­νυ­μα της ε­ξέ­γερ­σης εί­ναι το μό­νο που α­κυ­ρώ­νει τη φι­λο­λο­γία του «μο­νό­δρο­μου», τον εκ­βια­σμό που α­παι­τεί συ­ναί­νε­ση στο δόγ­μα του σοκ. Και τους τρο­μά­ζει, πα­ρά το γε­γο­νός ό­τι ε­πί 40 χρό­νια ε­πι­χει­ρεί­ται συ­στη­μα­τι­κά η δια­στρέ­βλω­ση του ι­στο­ρι­κού γε­γο­νό­τος. Για την α­κρί­βεια πρό­κει­ται για τέσ­σε­ρις δια­δο­χι­κές αρ­νή­σεις.

Η πρώ­τη άρ­νη­ση: 1974

Αυ­τό που κα­θό­ρι­σε την ει­κό­να που έ­χου­με σή­με­ρα για το Πο­λυ­τε­χνείο ή­ταν η ε­πι­λο­γή του Κα­ρα­μαν­λή να ο­ρί­σει τις πρώ­τες ε­κλο­γές στις 17 Νο­εμ­βρίου του 1974, δη­λα­δή την πρώ­τη ε­πέ­τειο της ε­ξέ­γερ­σης. Η κί­νη­ση του Κα­ρα­μαν­λή ε­πέ­τρε­ψε στους υ­πο­στη­ρι­κτές του να εμ­φα­νι­στούν ό­τι τι­μούν τους «ή­ρωες» του Πο­λυ­τε­χνείου, χω­ρίς να ταυ­τί­ζο­νται βέ­βαια με το πε­ριε­χό­με­νο της δρά­σης των ε­ξε­γερ­μέ­νων του 1973.

Κα­τά το τριή­με­ρο του ε­πί­ση­μου γιορ­τα­σμού (22-24.11) κο­ρυ­φώ­θη­κε η κα­θη­με­ρι­νή προ­σέ­λευ­ση χι­λιά­δων πο­λι­τών στο Πο­λυ­τε­χνείο κυ­ρίως με τη μορ­φή πο­λι­τι­κού μνη­μό­συ­νου για τους νε­κρούς, την κα­τά­θε­ση λου­λου­διών και μι­κρών ση­μειω­μά­των στα κά­γκε­λα. Αυ­τή ή­ταν και η πρώ­τη ε­πα­φή των πε­ρισ­σό­τε­ρων Αθη­ναίων με την ι­στο­ρία της ε­ξέ­γερ­σης. Και την Κυ­ρια­κή το α­πό­γευ­μα πραγ­μα­το­ποιή­θη­κε η πε­ρί­φη­μη πο­ρεία του ε­νός ε­κα­τομ­μυ­ρίου προς το Ε­Α­Τ-Ε­ΣΑ και την α­με­ρι­κα­νι­κή πρε­σβεία. Η μα­ζι­κό­τη­τα αλ­λά και τα συν­θή­μα­τα της πο­ρείας (ι­δίως το αυ­το­κρι­τι­κό αλ­λά και αυ­το­κτο­νι­κό «λαέ ντρο­πή σου για την ε­κλο­γή σου») ή­ταν βα­θιά ε­πη­ρε­α­σμέ­να α­πό τον ε­κλο­γι­κό θρίαμ­βο του Κα­ρα­μαν­λή, η δια­δή­λω­ση πή­ρε δη­λα­δή τη μορ­φή μιας ά­τυ­πης α­ντι­πο­λι­τευ­τι­κής δια­μαρ­τυ­ρίας. Όμως ταυ­τό­χρο­να αυ­τή η μα­ζι­κή προ­σέ­λευ­ση έ­δω­σε και έ­ναν πα­νε­θνι­κό χα­ρα­κτή­ρα στην εκ­δή­λω­ση, την ο­ποία ε­πι­σφρά­γι­σε το σύ­νο­λο του Τύ­που, με τη μο­να­δι­κή ε­ξαί­ρε­ση του χου­ντι­κού Ελεύ­θε­ρου Κό­σμου. Λέ­γο­ντας «Πο­λυ­τε­χνείο», στη σκέ­ψη των πολ­λών έρ­χε­ται α­πό τό­τε η ει­κό­να του ε­νός ε­κα­τομ­μυ­ρίου του 1974 και ό­χι των δε­κά­δων χι­λιά­δων του 1973. Από τό­τε θεω­ρή­θη­κε η ε­ξέ­γερ­ση η­ρωι­κό ξέ­σπα­σμα του έ­θνους και α­πο­γυ­μνώ­θη­κε α­πό τον α­ρι­στε­ρό και ε­πα­να­στα­τι­κό της χα­ρα­κτή­ρα. «Κα­νείς δεν νο­μι­μο­ποιεί­ται να μο­νο­πω­λή­σει ή να οι­κειο­ποιη­θεί το με­γά­λο γε­γο­νός», έ­γρα­φε το Βή­μα την η­μέ­ρα του ε­ορ­τα­σμού: «Ανή­κει στο Εθνος και εί­ναι σύμ­φυ­το και –α­λί­μο­νο– σύ­νη­θες γε­γο­νός της ι­στο­ρίας του» (24.11.74).

Τη στιγ­μή, δη­λα­δή, της με­γα­λύ­τε­ρης δι­καίω­σης του Πο­λυ­τε­χνείου, με τη συμ­με­το­χή του ε­νός ε­κα­τομ­μυ­ρίου στην πρώ­τη πο­ρεία, ο­λο­κλη­ρω­νό­ταν και ο ε­ντα­φια­σμός του α­να­τρε­πτι­κού του πε­ριε­χο­μέ­νου.

Η δεύ­τε­ρη άρ­νη­ση: 1983

Ο γε­νάρ­χης της σύγ­χρο­νης Δε­ξιάς, Κων­στα­ντί­νος Κα­ρα­μαν­λής δεν βρή­κε το ’73 ού­τε λέ­ξη να πει α­πό το Πα­ρί­σι για την ε­ξέ­γερ­ση και την αι­μα­τη­ρή κα­τα­στο­λή.

Όπως α­πο­κα­λύ­πτει στις «Ση­μειώ­σεις» του ο τό­τε αυ­λάρ­χης του Γλίξ­μπουρ­γκ Λεω­νί­δας Πα­πά­γος, «την ε­βδο­μά­δα του Πο­λυ­τε­χνείου υ­πήρ­ξαν πολ­λές ε­πα­φές Βα­σι­λέως-Κα­ρα­μαν­λή. Ο Βα­σι­λεύς ε­πι­κοι­νώ­νη­σε με τον Κα­ρα­μαν­λή και του εί­πε ό­τι σκέ­πτε­ται να κά­νει κά­ποια α­να­κοί­νω­ση. Όπως ε­ξε­λίσ­σο­νται τα πράγ­μα­τα, υ­πάρ­χει ο κίν­δυ­νος να μη μεί­νει τί­πο­τε όρ­θιο "ε­κτός α­πό το prestige σας ως πρω­θυ­πουρ­γού και το δι­κό μου ως αρ­χη­γού του κρά­τους. Αν οι Ελλη­νες α­πο­φα­σί­σουν να προ­σχω­ρή­σουν στον κομ­μου­νι­σμό, θα έ­χουν δί­καιο, ε­σείς παί­ζα­τε golf και ε­γώ το ί­διο, χω­ρίς να γί­νε­ται τί­πο­τε". "Δεν έ­χε­τε ά­δι­κο", α­πά­ντη­σε ο Κα­ρα­μαν­λής».

Ακό­μα και με­τά την πτώ­ση της δι­κτα­το­ρίας, κα­τά την πρώ­τη ε­πέ­τειο, ε­νώ ο Γλίξ­μπουρ­γκ έ­κα­νε μια δα­κρύ­βρε­χτη δή­λω­ση και έ­στει­λε στε­φά­νι (το ο­ποίο βέ­βαια δεν το δε­χτή­κα­με), ο Κα­ρα­μαν­λής σιώ­πη­σε, πε­ριο­ρί­στη­κε στον ύ­που­λο συμ­βο­λι­σμό της η­με­ρο­μη­νίας των ε­κλο­γών, ε­νώ τη λέ­ξη «Πο­λυ­τε­χνείο» την πε­ριέ­λα­βε μό­νο μια φο­ρά σε δη­μό­σια ο­μι­λία του.

Στις πρώ­τες ε­λεύ­θε­ρες φοι­τη­τι­κές ε­κλο­γές (9.11.74), που προ­η­γή­θη­καν των βου­λευ­τι­κών, η πα­ρά­τα­ξη της Νέ­ας Δη­μο­κρα­τίας ή­ταν πρα­κτι­κά α­πού­σα. Τα σχή­μα­τα που την εκ­προ­σώ­πη­σαν κα­τέ­βη­καν ως «Δη­μο­κρα­τι­κές Κι­νή­σεις Φοι­τη­τών» και ήρ­θαν μό­λις τέ­ταρ­τα, α­φού χρειά­στη­κε να ε­πι­κα­λε­στούν α­κό­μη και τον α­ντιι­μπε­ρια­λι­στι­κό τους χα­ρα­κτή­ρα. Η Αρι­στε­ρά πή­ρε το 85% των ψή­φων. Οι φοι­τη­τές γνώ­ρι­ζαν βέ­βαια α­πό πρώ­το χέ­ρι ποιος με­τεί­χε στην α­ντί­στα­ση και ποιος ό­χι.

Ηδη α­πό το 1976 η κυ­βέρ­νη­ση α­πα­γό­ρευ­σε την πο­ρεία στην α­με­ρι­κα­νι­κή πρε­σβεία. Ακο­λού­θη­σαν σει­ρά α­πα­γο­ρεύ­σεων και σκλη­ρής κα­τα­στο­λής με τραυ­μα­τι­σμούς και θα­νά­τους, έως τον εκ­φυ­λι­σμό της ε­πε­τεια­κής εκ­δή­λω­σης.

Συ­στα­τι­κό στοι­χείο συ­γκρό­τη­σης της Δε­ξιάς στο χώ­ρο της νε­ο­λαίας κα­τά τη με­τα­πο­λί­τευ­ση υ­πήρ­ξε η κα­τάρ­ρι­ψη του «μύ­θου του Πο­λυ­τε­χνείου». Αυ­τό στην αρ­χή δεν ή­ταν εύ­κο­λο. Αλλά μό­λις ι­σχυ­ρο­ποιή­θη­κε πο­λι­τι­κά η Ο­ΝΝΕ­Δ, ε­πι­χεί­ρη­σε τον πλή­ρη δια­χω­ρι­σμό της α­πό τις άλ­λες νε­ο­λαίες. Στον ε­ορ­τα­σμό της δε­κά­της ε­πε­τείου τέ­θη­κε θέ­μα α­πο­χώ­ρη­σης της ορ­γά­νω­σης, κά­τω α­πό την πίε­ση του γραμ­μα­τέα της μα­θη­τι­κής ΜΑ­ΚΙ, του γνω­στού μας Νί­κου Χατ­ζη­νι­κο­λά­ου, με το ε­πι­χεί­ρη­μα ό­τι «οι μα­θη­τές που ψή­φι­σαν Δε­ξιά κα­τά τις πρό­σφα­τες ε­κλο­γές για τις μα­θη­τι­κές κοι­νό­τη­τες και τα δε­κα­πε­ντα­με­λή συμ­βού­λια, δεν θέ­λουν ού­τε ν’ α­κού­σουν για Πο­λυ­τε­χνείο». Πρό­ε­δρος της Ο­ΝΝΕΔ ή­ταν ο («σκλη­ρός» τό­τε) Βα­σί­λης Μι­χα­λο­λιά­κος και α­ντι­πρό­ε­δρος ο (α­κρο­δε­ξιός σή­με­ρα) Μά­νος Μα­νω­λά­κος.

Ηταν Νοέμ­βριος του 1983, δύο χρό­νια με­τά την ά­νο­δο του ΠΑ­ΣΟΚ στην ε­ξου­σία. Η σκλη­ρή αυ­τή στά­ση των δε­ξιών μα­θη­τών υ­πό τον κ. Χατ­ζη­νι­κο­λά­ου δεν εί­χε πά­ντως συ­νέ­χεια. Η Ο­ΝΝΕΔ τε­λι­κά συμ­με­τεί­χε στον ε­ορ­τα­σμό. Δέ­κα α­κρι­βώς χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, το 1993, κυ­κλο­φό­ρη­σε έ­να βι­βλίο για τη λε­γό­με­νη «γε­νιά του Πο­λυ­τε­χνείου». Φα­ντα­στεί­τε την έκ­πλη­ξή μας ό­ταν δια­πι­στώ­σα­με ό­τι μέ­σα στους πρω­τα­γω­νι­στές αυ­τής της γε­νιάς ο συγ­γρα­φέ­ας πε­ρι­λαμ­βά­νει και τον κ. Χατ­ζη­νι­κο­λά­ου, ο ο­ποίος το 1973 πή­γαι­νε στο δη­μο­τι­κό!

Η τρί­τη άρ­νη­ση: 1995

Αυ­τή η πε­ρι­βό­η­τη «γε­νιά του Πο­λυ­τε­χνείου» ή­ταν, βέ­βαια, ο Δού­ρειος Ιππος για τη δυ­σφή­μη­ση της ε­ξέ­γερ­σης. Ανα­πα­ρά­γο­ντας κά­θε χρό­νο τη φι­λο­λο­γία πε­ρί «πρω­τα­γω­νι­στών» και πα­ρου­σιά­ζο­ντας την α­το­μι­κή τους ε­ξέ­λι­ξη α­πό νε­α­ρούς ε­πα­να­στά­τες σε με­σή­λι­κες βου­λευ­τές ή γρα­φι­κούς νο­σταλ­γούς, πο­λύ γρή­γο­ρα α­φυ­δα­τώ­θη­κε το γε­γο­νός α­πό τον α­να­τρε­πτι­κό και ε­πα­να­στα­τι­κό του χα­ρα­κτή­ρα. Ση­μα­ντι­κό ρό­λο σ’ αυ­τή την κα­τεύ­θυν­ση έ­παι­ξε και η «ε­παγ­γελ­μα­τι­κή α­πο­κα­τά­στα­ση» πολ­λών α­πό τους λε­γό­με­νους «πρω­τα­γω­νι­στές» της ε­ξέ­γερ­σης, μέ­σω της δη­μιουρ­γίας του υ­φυ­πουρ­γείου Νέ­ας Γε­νιάς του Κώ­στα Λα­λιώ­τη. Βρι­σκό­μα­στε πλέ­ον μό­νο έ­να βή­μα α­πό την πλή­ρη α­πα­ξίω­ση. Το Πο­λυ­τε­χνείο θα ταυ­τι­στεί α­πό τό­τε με ό­λες τις αρ­νη­τι­κές συν­δη­λώ­σεις της με­τα­πο­λί­τευ­σης, α­πό τα σκάν­δα­λα μέ­χρι τον αυ­ταρ­χι­κό δι­κομ­μα­τι­σμό.

Το ε­πό­με­νο βή­μα ή­ταν να υ­πο­νο­μεύε­ται συ­νε­χώς στη συ­νεί­δη­ση των πο­λι­τών το «Πο­λυ­τε­χνείο» μέ­σα α­πό τις πα­νη­γυ­ριώ­τι­κες εκ­δη­λώ­σεις και τα ε­τή­σια κα­θιε­ρω­μέ­να ε­πει­σό­δια. Οι χου­ντι­κοί βρή­καν το έ­δα­φος να δια­κη­ρύσ­σουν σε ό­λους τους τό­νους ό­τι τα πε­ρί νε­κρών του Πο­λυ­τε­χνείου α­πο­τε­λούν μυ­θεύ­μα­τα των πά­σης φύ­σεως «προο­δευ­τι­κών». Τον Νοέμ­βριο του 1994, στην ε­πέ­τειο του Πο­λυ­τε­χνείου, ο Χρή­στος Πα­σα­λά­ρης πα­ρου­σία­ζε μια νέα εκ­δο­χή της ε­ξέ­γερ­σης, φρο­ντί­ζο­ντας μά­λι­στα να βά­λει τη λέ­ξη σε ει­σα­γω­γι­κά: Μπο­ρεί οι Ελλη­νες να «να­νου­ρί­ζο­νται α­κό­μη α­πό αυ­τό το "α­ντι­στα­σια­κό" πα­ρα­μύ­θι», αλ­λά στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα το Πο­λυ­τε­χνείο δεν ή­ταν πα­ρά μια πρά­ξη σκη­νο­θε­τη­μέ­νη α­πό «σκο­τει­νούς υ­πε­ρατ­λα­ντι­κούς σκη­νο­θέ­τες», που «ερ­γά­στη­καν κα­ταχ­θό­νια για να φέ­ρουν στην ε­ξου­σία τον Ιωαν­νί­δη και να πα­ρα­δώ­σουν τη μι­σή Κύ­προ στους Τούρ­κους» («Ως πό­τε το πα­ρα­μύ­θι του Πο­λυ­τε­χνείου;», Απο­γευ­μα­τι­νή, 18.11.94). Ενα χρό­νο αρ­γό­τε­ρα, τον Νοέμ­βρη του 1995, ο Μι­χά­λης Δη­μη­τρίου θα προ­χω­ρού­σε α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο: το Πο­λυ­τε­χνείο, «σύ­γκρου­ση και δια­μά­χη Ελλή­νων προς Ελλη­νες», δεν έ­χει και πο­λύ νό­η­μα να γιορ­τά­ζε­ται. «Εί­ναι μια ε­πέ­τειος "εν­δο­ελ­λη­νι­κή" (...) ό­πως ή­ταν η ε­κτέ­λε­ση των Εξ, το 1935, τα Δε­κεμ­βρια­νά, το 1963 και η υ­πό­θε­ση (sic) Λα­μπρά­κη, η ε­πέ­τειος της 4ης Αυ­γού­στου και τό­σες άλ­λες ε­πέ­τειοι που δί­χα­σαν και πό­νε­σαν τους Ελλη­νες ε­ξαι­τίας Ελλή­νων» («Ως πό­τε Πο­λυ­τε­χνείο;», Ελεύ­θε­ρος Τύ­πος, 15.11.95).

Η τέ­ταρ­τη άρ­νη­ση: 2004

Για πρώ­τη φο­ρά θα α­γκα­λιά­σει η Δε­ξιά το Πο­λυ­τε­χνείο κα­τά την πε­ρίο­δο της κυ­βέρ­νη­σης Κα­ρα­μαν­λή και τα γνω­στά α­νοίγ­μα­τα του τό­τε πρω­θυ­πουρ­γού με τις ε­πι­σκέ­ψεις στον Αη Στρά­τη και άλ­λες συμ­βο­λι­κές κι­νή­σεις προς την κα­τεύ­θυν­ση της Αρι­στε­ράς. Και πά­λι, ό­μως, δεν θα βρε­θεί, βέ­βαια, κα­μιά άλ­λη ε­πι­βε­βαίω­ση για τη συμ­με­το­χή της Δε­ξιάς στα γε­γο­νό­τα του Πο­λυ­τε­χνείου, πα­ρά μό­νο η «α­πο­κά­λυ­ψη» ό­τι >ο Κώ­στας Κα­ρα­μαν­λής έ­κα­νε κο­πά­να στις 15 Νο­εμ­βρίου 1973 μα­ζί με τους συμ­μα­θη­τές του ή ό­τι την πε­ρίο­δο ε­κεί­νη ο κ. Μεϊμα­ρά­κης υ­πήρ­ξε θαυ­μα­στής του κ. Μπί­στη.

Η μνή­μη του Πο­λυ­τε­χνείου εί­χε πια ξε­θω­ριά­σει τό­σο πο­λύ που κα­θέ­νας μπο­ρού­σε να λέει και να γρά­φει ό,τι ή­θε­λε. Αλλά αυ­τή η χα­λα­ρή ταύ­τι­ση ε­νός η­γέ­τη της δε­ξιάς πα­ρά­τα­ξης με το Πο­λυ­τε­χνείο έ­χει και μια αι­σιό­δο­ξη α­νά­γνω­ση. Ότι α­κό­μα και τό­τε η ε­ξέ­γερ­ση δια­τη­ρού­σε μια αί­γλη, που δεν μπό­ρε­σαν να δια­γρά­ψουν 30 χρό­νια δυ­σφή­μη­σης.

* Το κεί­με­νο α­πο­τε­λεί συ­νο­πτι­κή με­τα­γρα­φή της πα­ρέμ­βα­σης στην ε­πε­τεια­κή εκ­δή­λω­ση που ορ­γά­νω­σε ο Σύν­δε­σμος Φυ­λα­κι­σθέ­ντων και Εξο­ρι­σθέ­ντων Αντι­στα­σια­κών 1967-1974 στην Ε­ΣΗΕ­Α την πε­ρα­σμέ­νη Τρί­τη. Στην εκ­δή­λω­ση μί­λη­σαν ε­πί­σης ο πρό­ε­δρος του συν­δέ­σμου Νί­κος Τρια­ντα­φύλ­λου, ο συ­νταγ­μα­το­λό­γος Γιώρ­γος Κα­τρούγ­γα­λος και ο ι­στο­ρι­κός Γιώρ­γος Μαρ­γα­ρί­της. Το βί­ντεο της εκ­δή­λω­σης στο

Η εκδήλωση του ΣΦΕΑ για τα 40 χρόνια του Πολυτεχνείου με το φακό του left.gr (βίντεο)

Πηγή: www.epohi.gr

Η εκδήλωση του ΣΦΕΑ για τα 40 χρόνια του Πολυτεχνείου με το φακό του left.gr (βίντεο) - See more at: http://left.gr/news/i-ekdilosi-toy-sfea-gia-ta-40-hronia-toy-polytehneioy-me-fako-toy-leftgr-vinteo#sthash.W25HqIwO.dpuf

Η εκδήλωση του ΣΦΕΑ για τα 40 χρόνια του Πολυτεχνείου με το φακό του left.gr (βίντεο) - See more at: http://left.gr/news/i-ekdilosi-toy-sfea-gia-ta-40-hronia-toy-polytehneioy-me-fako-toy-leftgr-vinteo#sthash.W25HqIwO.dpuf