Το Γερμανικό κόμμα των Πρασίνων για την κρίση στην Ευρωζώνη: Όταν οι πολιτικοί παρατούν τις καφενειακές αναλύσεις

του Βόλφγκανγκ Μύνχάου

Wenn Politiker vom Stammtisch aufstehen, © Der Spiegel Online, 21 Αυγούστου 2013

"Τους βγάζω το καπέλο: Ως μοναδικό Γερμανικό κόμμα οι Πράσινοι στο εκλογικό τους πρόγραμμα, παρουσιάζουν μια λαμπρή, εύστοχη ανάλυση των αιτιών της κρίσης στην Ευρωζώνη. Αλλά οι λύσεις που προτείνει το κόμμα αυτό, δυστυχώς δεν είναι εξίσου θαραλλέες".

Σε αυτό το επεισόδιο της σειράς άρθρων μου για τα εκλογικά προγράμματα των κομμάτων, φθάνω για πρώτη φορά σ' ένα πρόγραμμα, αποσπάσματα του οποίου πραγματικά μου αρέσουν. Τουλάχιστον οι Πράσινοι έχουν προσπαθήσει να κατανοήσουν την κρίση στην Ευρωζώνη. Αυτό είναι κάτι σπάνιο για πολιτικό κόμμα στη Γερμανία.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα των Πράσινων, η κρίση δεν είναι αποτέλεσμα της ανεύθυνης δημοσιο-οικονομικής πολιτικής στο Νότο, αλλά συνέπεια των ροών κεφαλαίων που προκύπτουν από μακροοικονομικές ανισορροπίες. Επομένως τα Γερμανικά πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών είναι εξίσου μέρος των ανισορροπιών, όπως και τα ελλείμματα των χωρών του Νότου. Οι Πράσινοι έχουν επίσης δίκιο στην επισήμανση ότι τα προγράμματα βοήθειας δεν γίνονται από φιλανθρωπία, αλλά για τη σταθεροποίηση των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων, και στη Γερμανία, και ιδίως σ' αυτήν. Η πολιτική της λιτότητας ενίσχυσε την κρίση και αποδυνάμωσε την κοινωνική συνοχή.

Σχεδόν με εξέπληξε το ακόλουθο απόσπασμα: «Οι οικονομικές ανισορροπίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν τις γενεσιουργές αιτίες τους τόσο στις ελλειμματικές, όσο και στις πλεονασματικές χώρες, όπως η Γερμανία. Η Ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική πρέπει να προπαθήσει περισσότερο, ώστε η οικονομική δύναμη των κρατών - μελών να αναπτύσσεται περισσότερο ισόμετρα. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να ενισχυθεί η εσωτερική ζήτηση στις πλεονασματικές χώρες. Αλλά κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, οι πραγματικοί μισθοί στις χώρες αυτές έμειναν στάσιμοι ή και μειώθηκαν".

Εδώ βλέπουμε ένα πολιτικό κόμμα ν' αφήνει με θάρρος στα αζήτητα όλα όσα ακούγονται στις καφενειακές συζητήσεις. Βγάζω το καπέλο στην ή στον συγγραφέα! Όμως μετά έρχεται η πράσινη σάλτσα που χαλάει και πάλι το κέφι, και συγκεκριμένα η προσπάθεια να "πιτσιλίσουν" μέσα σε αυτή την κρίση και τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Θα ήταν πιο απλό να διαχωρίζουμε τις διαφορετικές υπαρξιακές κρίσεις μας. Η κρίση στην Ευρωζώνη μπορεί άνετα να εξηγηθεί με τα συμβατικά οικονομικά πρότυπα. Επιδέχεται πράσινες, μαύρες ή κόκκινες λύσεις. Για το στόχο αυτό, δεν χρειάζεται την οικολογία.

Οι Πράσινοι είναι πιο συγκεκριμένοι από τους Σοσιαλδημοκράτες ως προς τις προτάσεις για τη λύση, αλλά έχουν και αυτοί την τάση να προσθέτουν περιττά πράγματα. Ο αθέμιτος φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών (dumping) δεν είναι καλό πράγμα, αλλά δεν είναι κεντρικό στοιχείο της κρίσης. Μπορεί κανείς να υποχρεώσει τους Κυπρίους να αυξήσουν τους χαμηλούς φόρους τους. Αλλά αυτό είναι πιό πολύ επίδειξη Γερμανικής δύναμης, παρά προσπάθεια για την επίλυση της κρίσης. Η ανεργία των νέων είναι κακό, αλλά είναι απλά μια συνέπεια της συνεχούς ύφεσης. Με τη σειρά της, η ύφεση είναι συνέπεια της πολιτικής λιτότητας, σε συνδυασμό με την χρηματοπιστωτική κρίση. Όποιος θέλει να καταπολεμήσει την ανεργία των νέων, θα πρέπει να υποστηρίξει το τέλος των προγραμμάτων λιτότητας και μια πραγματική Ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση. Ειδικά προγράμματα κατά της ανεργίας των νέων είναι χωρίς κανένα νόημα, για όσο καιρό δεν λύνεται το πραγματικό πρόβλημα.

Οι Πράσινοι προτείνουν Ευρωομόλογα. Αυτό, εμένα, ως υπέρμαχο τέτοιων κοινών ομολόγων όλων των χωρών του ευρώ, θα έπρεπε να με κάνει χαρούμενο. Όμως, οι Πράσινοι θέλουν ένα είδος κοινού ομολόγου για το οποίο είμαι λιγότερο πεπεισμένος - ομόλογα απόσβεσης χρέους. Πρόκειται για ένα οικονομικό εργαλείο που χρησιμεύει μόνον για να αποσβέσει χρέος, δομημένο με βάση την πρόταση του συμβουλίου εμπειρογνωμόνων της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Οι Πράσινοι τολμούν μια ανοικτή και ευφυή ανάλυση. Αλλά με τον τρόπο αυτό, θα καταδικάσουν τις χώρες να αποσβέσουν τα χρέη τους, αντί να απελευθερωθούν σταδιακά από αυτά. Ενώ οι Πράσινοι δικαίως επικρίνουν τις πολιτικές λιτότητας των τελευταίων ετών, ξαφνικά δέχονται εδώ κάπως άκριτα ένα εργαλείο που παγιώνει τις περιοριστικές πρακτικές λιτότητας για πολλά ακόμη χρόνια. Ωστόσο, οι Πράσινοι διευκρινίζουν επίσης, ότι τα αυθεντικά Ευρωομόλογα είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος τους. Λιγότερο πειστική βρίσκω την επιχειρηματολογία που εξηγεί για ποιό λόγο στην Ομοσπονδιακή Βουλή, δόθηκε άνευ όρων κοινοβουλευτική στήριξη στην Angela Merkel, ώστε να υπερψηφισθούν τα πακέτα των διασώσεων και το δημοσιο-οικονομικό σύμφωνο [τα κυβερνητικά κόμματα CDU/CSU και FDP έχουν ευρωσκεπτικιστές "αντάρτες" και χωρίς την υπερψήφιση από την αντιπολίτευση των SPD και Grünen ήταν αδύνατη η πλειοψηφία στην Bundestag, ενώ στην Bundesrat - "Ανω Βουλή" - η συναίνεσή τους ήταν ούτως ή άλλως απαραίτητη για να υπάρχει πλειοψηφία]. Απαίτησαν ως αντάλλαγμα τον φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών - δεν είναι και μεγάλη επιτυχία, αν σκεφτεί κανείς ότι η αξία αυτού του φόρου έχει αμφισβητηθεί.

Ανάμεσα στά εκλογικά προγράμματα των σημαντικών Γερμανικών κομμάτων, μόνον το πρόγραμμα των Πράσινων τολμά μια ανοικτή και ευφυή ανάλυση. Των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) δίνει την αίσθηση ότι θέλει, αλλά δεν μπορεί ή δεν τολμά. Το πρόγραμμα της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU/CSU) είναι ανώδυνο, αλλά σε τελευταία ανάλυση χωρίς ουσία, δεδομένου ότι σ' αυτό υπάρχει μόνον η καγκελάριος. Και το πρόγραμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) αποτελείται από θεωρίες συνωμοσίας.
Ασφαλώς, η αναλυτική ευστοχία του προγράμματος δεν θα πρέπει δεν είναι το μοναδικό κριτήριο για την απόφαση ποιό κόμμα να ψηφίσουμε. Ωστόσο, ζούμε σε μια εποχή μεγάλων και ανεπίλυτων μακροοικονομικών κινδύνων. Εδώ θα πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα, σ' αυτούς που προσπαθούν τουλάχιστον να κατανοήσουν το πρόβλημα. Σ' αυτό, οι Πράσινοι βρίσκονται σαφώς πιο μπροστά από τα άλλα κόμματα.